NOTE ON TRANLITERATIONنویسه گردانی /حرف به حرف نویسی

دکتر لیزر لودویگ زامنهوف , پزشک و زبانشناس و خالق زبان اسپرانتو /زبان امید و صلح جهانی 

TRANSLITERATION

نویسه گردانی یا ترانس لیتریشن برگرداندن حروف است از یک زبان به زن های بین المللی و به ویژه انگلیسی که قابل دسترسی برای مخاطبان جهانی باشد .نویسه گردانی با راهنمای تلفظ لغات که در حاشیه دیکشنری ه و فرهنگ لغات ثبت می شود متفاوت است و قوانین و قواعد خاص خود را دارد .یک راهنمای خوب نویسه گردانی زبان اسپرانتو ست که توسط دکتر زامنهوف پزشک و زبانشناس لهستانی خلق شده است .زامنهوف برای ساختن یک زبان بین المللی که نام زبان امید به خود گرفت ,از دستور زبان و ریشه شناسی لغات در زبانهای گوناگون بهره برد مانند لاتین و یونانی , یدیش,انگلیسی , آلمانی ,فرانسه و مانند آن .او همچنین گرامر اسپرانتو را ساده کرد .در این زبان تمام حروفی که نوشته می شود به سادگی خوانده می شود و از این نظر با ترانس لیتریشن مشابهت دارد و می تواند الگوی خوبی برای آن  باشد .قصد عمده در ترانس لیتریشن مانند زبان اسپرانتو سادگی زبان و خوانا بودن آن برای همگان است که این هدف از روی قواعد زبانشناسی انجام می گیرد و قابل پیروی است تا از سر در گمی پیشگیری کند .در این جا به مثال هایی در این زمینه می پردازیم 
NORUZ
Note on transliteration:نویسه گردانی /حرف به حرف نویسی
NORUZ نوروز
در ترنس ليتريشن هر حرف الفباى اروپايى در برابر هر حرف فارسى مى نشيند
ن N
و(ا) o
ر R
و(او) u
ز z
حروف تركيبى مانند oo , ou و مانند آن در ترنس ليتريشن فارسى جاى نداردو انگليسى يا فرانسه است
حروف بى صدا مانند w در ترنس ليتريشن فارسي و زبانهاى وابسته و همچنين عربى ،تركى، اردو...جاى ندارد و هديه ى ناخواسته ى رسانه ها و يا شرق شناسان است
ترنس ليتريشن راهنماى تلفظ نيست تلفظ كلمات به ويژ ه در زبانهاى عمده اروپايى بى قاعده و قراردادى است و گاه تلفظ سه حرف در يك كلمه مشابه هم است مثل predator ... بنا بر اين تلفظ كلمات و نامها را در همه زبان ها فقط مى توان آموخت
نوروز شاد
Happy NORUZ

• 
  

  
  
  
  
  
  
  
  
  

  ترنس ليتريشن بيشتر نامهاى أشخاص و مكان ها متاسفانه نادرست و ناشى از نا آشنايى با قواعد زبانشناسى است اين نامها را يا خود شخص نوشته اند، يا رسانه ها و مولفان به آن پرداخته اند ويا ماموران اداره گذرنامه كه مثل كارمندان اداره آمار و ثبت احوال عمل مى كنند و وظيفه تخريب زبان را بر عهده دارند به عنوان مثال حرف ج را به صورت j, dj, g مى نًويسند كه فقط أولى يعني j درست مى نمايد و جالب است كه برخى در نام و نام خانوادگى شان از هر دو يا هر سه استفاده مي كنند كه موجب سردرگمى كامل مى شود
  برخى حتا dj را براى حرف ژ به كار برده اند كه پذيرفتني نيست 
  اينها البته مثالهايى است در مقوله ترنس ليتريشن كه ادامه دارد
  
  
  

  • Ch چ
    Kh خ
    Sh ش
    حروف تركيبي ترنس ليتريشن فارسي. ..بقيه حروف تركيبي فارسي نيستند و مانند علايم زير و روى حروف موجب سردرگمى مى شوند همان مشكلى كه اكنون الفباى تركى دارد كه yasar بدون علامت زير حرف s تلفظ مى شود: ياسار . البته تلفظ كلمات قرار دادى است مثل تشديد در فارسى وًعربى كه با يك حرف نوشته مى شود اما دو حرف خوانده مى شود ! يا همين واو معدوله در كلمات خواندن و خوابيدن و مانند آن كه فقط نوشته مى شود اما خوانده نمي شود . 
    اين گفتمان ادامه دارد
    
    در مقوله تلفظ نشدنى ها ما حرف ه نا ملفوظ را هم داريم كه ممكنست در ترنس ليتريشن آن را نوشت يا ننوشت مثل موارد زير كه به نظر هر دو درست مى رسد
    Zohreh / Zohre
    O 
    كار برد اين حرف به جاى حرف U در ترنس ليتريشن فارسى مردود است برخى حروف مثل y و w به الفباى فارسى و لاجرم به ترنس ليتريشن 
    فارسي تعلق ندارد حرف x مطابق برخى قرارداد ها براى خ به كار برده مى شود همچنين است حرف Q براى ق
    
    

     Mazar Sharif vs. Mazar-e Sharif
    كسره اضافه به ويژه در نامهاى خاص نوشته نمى شود و خوانده هم نمى شود بنا بر اين نوشتن مزار شريف به شكل دوم موجب شده است كه خوانده شود:مزار-اى- شريف! كه به نظر تعمدى مى آيد
    
    
    
    

     S
    اين حرف به جاى حرف ث ، س ، ص به كار مى رود و تكرار آن لزومى ندارد مثل Masud براى:مسعود

    
    
    

    • 
      
    • 
      

      ترنس ليتريشن / نويسه گردانى آن چراغ دريايى است كه كشتى ها را به ساحل نجات هدايت مى كند بنا بر اين براى ما كشتى شكسته گان بايستى شكل و شمايل آشنا داشته باشد كه راه و رسم رسيدن به آن را بدأ نيم و سالم و در دسترسش نگاه داريم مثل صرف و نحو و دستور زبان كه در سركشى و عصيان هم نياز بدان داريم كه نخست آن را فراگيريم و بدانيم و آنگاه تصميم به شكستن آن بگيريم خاصه اگر اين زبان مادرى ما نباشد و ما به زبان ديگر با دستور زبان ديگرى دهان گشوده باشيم و مشابه يك خارجى وتوريست با همان مقاومت ها و خامدستى ها رفتار كنيم همچنان كه برخى از مشاهيرى كه به فارسى مى نًويسند با چنين مشكلاتى رويارويند

      
      

      3 اين حقيقتي است كه هر فرهنگ و هر زبان اين ظرفيت و قابليت را دارد كه نامهاى خاص زبانهاى ديگررا دگرگون كند و مطابق قوانين زبان خود بگرداند اما در عين حال از زبان مبدأ نيز به عنوان راهنما مى تواند بهره ببرد. بنا بر اين آن ها هم مى توانند در سرگردانى و گم گشته گى از امتياز چراغ دريايى استفاده كنند
    • 2 ترنس ليتريشن ، يك نمونه:
    • 
      

      Daria va rah be del mi bandam
      Dariamojam dar kaf va sadaf
      Dar karaneh haye khamush va sarkesh
      Daria va 
      Mojam
      Faramarz Soleimani 
      دريا و راه به دل مى بندم
      دريا مجم در كف و صدف
      در كرانه هاى خاموش و سركش
      دريا و 
      موجم
      فرامرز سليماني

      
      

      

      
      

  
  
  

  • Faramarz Soleimani Farsi Transliteration is at a critical phase both by academia and laymen.This subject is especially important to avoid confusion in us and by the people of host countries. For example in one small class there were four students named كامران who transliterated their names in four different ways:
    Cameron , kameron, camron , kamran...
    My notes on Farsi Transliteration is trying to help avoiding this confusion by media including social media such as Facebook , as well as individuals and their parents , to have unified rules for this branch of linguistics, as a science and art.