ناپیدایی ی ناباوردوست - ۲

٢ 

عطر ها : 

پشت گشاده ی روزن است 

یک سپید لرزان در ثقل لا مکان 

آب سیاه دارد در عمق هاش 

بازوانی بسیار 

که خواب ها در او پهلو گرفته بی کلاف 

مرجان و یخ است 

نم چاه ها از او 

ستاره یی در دور دست در کف ها دارد 

میخانه است 

ماهی دریده مهتابی ست 

کشته ی تابوت ها 

خون قربانی بر جلو خان را می نگرد 

که بر او 

عطرها 

سبزآب صندل است 

بر تبار که می زند زنگار 

اصفهان ، خرداد ٨٠ 

... و این ها همه نیز همانند دیگر موج ها و حرکت های شعر نو ایران آبشخور در سور رالیزم آندره برتون دارد و از سبک هندی صائب  و بیدل و مبانی عملی ان میراث می برد و یا

 ABEX یا  ABSTRACT EXISTENTIALISM

که به عنوان حرکتی رایج در دوران پس از جنگ جهانی دوم و مباشر و منادی بشر ، راه را بر مدرنیزم گشود .

از دهه های آغازین قرن بیستم سور ریالیست های فرانسوی شعر شان را در بیدار خوابی پس از خشونت و جنگ جهانی اول نوشتند و در پس زمینه ی کشمکش های جنگ دوم و پس از آن بدان ادامه دادند .از سال ١٩٠٨ که حفر چاه دارسی و آنگاه چاه های نفت دیگر در خوزستان به جریان افتاد بختیاری ها و لر های جنوبی در مسجد سلیمان

 گرد آمدند و فرزندان آنان در دهه های بعد در بیدار خوابی گرد هم حلقه زدند تا به فضاهای ناب فرهنگی شان پناه برند.بدین سا ن شاعران موج ناب از اقلیم آشنایی با سور ریالیزم و موج نو و شعر حجم گذر کردند تا در زمینه فرهنگ خیال انگیز و حماسی - سوکواره یی بختیاری و جنوبی و اقلیم های دیگر به جغرافیای زبان و خیال برسند و برخی نیز از این زمین گذشتند و به کشف های دیگر پرداختند.به عنوان مثال  فرامرز سلیمانی در دهه شصت به موج سوم در شعر معاصر ایران رسید و شاعرانی گوناگون را در آن و یا زیر تاثیر آن یافت .در این گذار از موج ها و حرکت های و مدرسه ها و نحله ها ی فکری و آفرینشی ،هرمز علیپور به شعر ساده گرایانه و شعر گفتاری و 

محاوره یی رسید تا وفاداری اش را به اصل نیمایی نزدیک کردن شعر به گفتار روزانه عملی کند . فیروزه میزانی شعر به دقیقه اکنون را گسترد که جلوه ی دیگری از شعر ناب بود . سید علی صالحی نیز پس از یکی دو دهه جدایی از موج ناب را اعلام داشت و راه خود را گرفت و در شعر گفتاری که قدمتی به درازای تاریخ ادبیات و ادیان دارد تجربه کرد . یار محمد اسد پور از میان رونویسی هایش سر شورش بر داشت و به کوششی بی هوده مدعای رهبری و سردمداری موج ناب شد و معلوم نیست که او و دیگران به پشتوانه کدام شعور نظری و اشراف به حرکت های شعری ایران و جهان به چنین حال و هوایی می رسند .آریا پور اما در چرخشی عبث و واپس به رباعی پرداخت و دوباره حمید کریمپور شد ! ...و از این ها همه تنها سیروس رادمنش بود که با متانت و عاشقی راه وفادارانه ی خود را در شعر ناب و تاملات نقادانه اش پیمود هر چند که با وسواس تمام هم از چاپ بیشتر این دستاورد ها تا هنگام رفتن پرهیز داشت.

در بحث های شفاهی البته رادمنش ان چه را که به زعم برخی ها محدودیت های این نوع شعر قلمداد می شود گستره های موقیت تصویر و خیال می دانست که به زبان به مثابه شکل دیگر تصویر می پردازد و از ظرفیت و ساختاری گسترده بهره ور است و تنها  در جست و جو گری و تداوم تجربه به دست می اید .

آتشی نیز در مصاحبه دنیای سخن با این قلم ،مثل رادمنش نگران این جست و جو گری ها در شعر موج ناب بود که وامدار فرایند نوگرایی و توانایی های فردی است .او معتقد بود که در این موجی که به حرکت افتاده چهره ها دارند تثبیت می شوند و مشخصه ها و مولفه ها را بروز می دهند و در این زمینه البته به رادمنش امید فراوان بسته بود و او را در گروهی که کارهای شگفت انگیزی کرده اند نام می برد و همه آن ها را هم به عنوان پسران خود در شعر امروز قلمداد می کرد.

البته جای تاسف است که آتشی در مصاحبه طول و دراز ش با تمیمی در کتاب پلنگ دره دیز اشکن این بحث و جستجو را دنبال نمی کند و اشاره یی چندان به موج ناب ندارد که دو دهه پیشتر آن سان نگران و دلسوز آن بود .این غفلت و اهمال در کار برخی دیگر از شارحان و مفسران شعر امروز هم به چشم می خورد که به عنوان مثال حتا از نام بردن موج ناب هم وحشت دارند و دانسته و یا بیشترنادانسته و از روی عدم دسترسی به منابع و مآخذ ، آن را با عنوان کلی «شعر ناب» و یا " موج به اصطلاح ناب" و یا تعریف کشدار " گروهی که به تبع از زبان و بیان هوشنگ چالنگی به نوشتن آغاز کرد ند " و "شعر های افراطی" و تحریفاتی از این دست نام می برند و راهگشای شاعران و مخاطبانشان نیستند.

اما از آتشی که خود این یادداشت های تئوریک را آغاز کرده بود و به آن ها دسترسی و اشراف داشت امید دیگر

 می رفت و شاید هم همه این ها ناشی از شیطنت و آنکارگرایی مصاحبه گر همیشه متوسط مانده بود.بگذریم...

از: معماری غریب زیبایی 

در شعر سیروس رادمنش و موج ناب 

بازنگری تابستان ١٣٩١/٢٠١٢

ادامه دارد ...