ناپیدایی ی ناباور دوست-۳

ویداد:

از فراز سر می گذرد 

تا بخواند 

در خاتم کوچکش 

فیروزه در  پشت صدای اسحاق 

دایره را می برد 

دور نمی زند 

-بر تا رک چرخ می نشاندش 

از خموشی های گلو 

پر می شود ترصیع 

وقتی نیم - شبان 

زخم های پنهان مداوا می کند دور از چشم 

چون دزدان می گذرد 

خمیده در صدا 

چون بوته و ا می کند 

هر لت نیم - گشوده را 

در سماع هوا 

اراک،آبان ٨٣ 

٣

انقلاب نیما و شعر نیمایی به قول بودلر " رفتن به قلب نا شناخته ،به جستن تازه گی 

بود که من آن را به عنوان موج اول شعر امروز ایران مطرح کردم و طرفه آن که نیما و برتون زاده ی سال های ١٨٩٧ و ١٨٩٦  تقریبا و در سال های ١٩٢١ و با کتاب افسانه، و ١٩٢٤ با مانیفست سور رئالیست ها گرایش انقلابی فرای فرم و محتوا را آغاز می کنند و بر شعر و ادبیات ایران و جهان اثر می گذارند .آنگاه شعر دهه های ٤٠ و ٥٠ را همراه شاعرانی ناهمگون همچون موج نو و شعر حجم و موج ناب را در موج دوم شعر امروز فراهم آوردم و پس از آن ، شعر دهه ٦٠ و شعر پیامد انقلاب و جنگ را به موج سوم تعبیر کردم که با زبان تصویر و ایجاز تازه در فضای ادبی این دوران رواج گرفته بود و به قول جک لندن : موقعیت طوری بود که در واقع از قواعد عقلانی برای رهبری فراتر می رفت و چیزی بیش از نتایج سرد عقل و دلیل را می طلبید .

و آنگاه این ها همه موج شعر پسا نیمایی را در دهه های ٧٠ و ٨٠ ادامه داد .

سوپرژ کتیویزم و کیمیای واژه  و زبان در تصویر و ایجاز ،فرای ساده نویسی های ساده انگارانه ،از ویژه گی های این حرکت هاست .

موج نو و موج سوم در تنوع آوا و نگاه از این مولفه ها بر خوردارند .شعر حجم اما بیشتر بر انعطاف پذیری زبان و گذار از آن تاکید می ورزد تا بلور واره ها 

CRYSTALLOIDS

و شا ید هم بلور واژه ها 

CRYSTAL WORDS

را در پل های میان کلمه و شیی بتراشد و بیارا ید
بنگرید به مقاله ام در نقد حجم گرایی،نوشتا چهارم، ص ص ۹۴-۹۷

آن وهم گری و وهم گرایی سور رئالیستی که در آزادی و عشق بر منطق و نظام برتری می گیرد در شعر شاعران ناب پر رنگ تر و شور انگیز تر می نماید که بیشتر از بیان ادراکی فارغ می شود و کمتر به نثر و گفتار و خطا به باز 

می گردد و به گفته والاس استیونس از اندیشه بری می شود و به قول کیو شوی ژ اپو نی رویای بی ماجراست که شعر ناب شعر همیشه و همیشه گی است.

با ما 

به رویا بیا 

در رویا 

ماجرایی نیست.

در مجله تماشا اما موچهر آتشی در باره شعر موج ناب ،آن را 

" طراوت نگاه و تعمق در خویش "

می خواند و سیروس رادمنش را که یکی از شاعران این موج بود ،شاعری می داند که در تمامی لحظه ها با شعر
 سر و کار دارد زیرا راه خود را در سرودن شعر ناب باز یافته است .

می میرد 

از حجم خود 

ستاره 

تا طلسم شب باف آب را 

تبلور سنگ 

مکرر می کند 

تا حیلتی 

ستاره را 

سنگ می کند 

خوابیده در زبان آتش 

غفلت آفتابی 

فراموش از ساق علف می گذرد 

بی شاهد و زمزمه 

معماری غریب زیبایی ، توان آشنایی زدایی است در شعر شاعران موج ناب . سلیمانی در باره موج ناب و شعر اریاپور می نویسد: گفتیم معماری و این تصویری از نظم و وزن پنهانی شعر ناب اوست که به ظاهر  از وزن و قالب رهاست .شاعران موج ناب با گوشه ی چشمی به ادبیات سور رئالیستی و پوچی ،به فضیلت واژه ها معتقد ند .شاید به همین خاطر بیان خود را از راه واژه گانی اگر چه محدود اما با فضایی وسیع و گاه مهم عرضه می دارند و از کلمات عادی و روزمره -همچنان که از مسایل روز -پرهیز می کنند.

بنگرید به فرامرز سلیمانی: شعر از چشم سوم،مجله بنیاد،سال دوم،شماره ٢٠، آبان ١٣٥٧

اما اگر این پرهیز از روز مره گی به نظر برخی از ناقدان ویژه گی عمده می یابد نمی توان رگه ها و آوای اجتماعی را در برخی کارهای هرمز علیپور،محمد مهدی مصلحی و به ویژه سیروس رادمنش ...نادیده گرفت که چهره و آوایی حماسی و ژرفایی  همانند اثا ر محمد بیابانی ،همشهری و شاگرد دیگر آتشی - به شعر آنان می بخشد بی آن که از سهم واژه و زبان بکاهد یا تصویر و ایجاز را در بیانی منشوری و گفتاری ارج نگذارد .
 شعر ناب را گفتم که از عبارات اخلاقی و آموزشی و ادراکی فارغ است و در اصل ،هر هنرمندی که به شکل ناب بیان هنری برسد شاعر است یا که شعر ، شکل ناب بیان هنری است که در والایی لونجینوسی ،هستی و رویا را هر چند نه کامل به تصویر در آورده است و جهان را بدان تعمیم داده است اما در مفهوم بودلری در مقاله اش در باره ادگار الن پو :
"شعر ناب آن است که نتوان هیچ بخشی از آن را به نثر در آورد "
مثل شعر های ناب والاس استیونس یا آثار ناب گرای شاعرانی همچون رمبو و پاز و آپولینر و نرودای منزلگاهی بر زمین، و سور رئالیست های دیگر که  با ترجمه های گوناگون فارسی شان بخشی از شاعران موج ناب ایران را تشکیل می دهند ...
از : معماری غریب زیبایی
در شعر سیروس رادمنش و موج ناب
باز نگری تابستان ١٣٩١/٢٠١٢
ادامه دارد ...