فرامرز سلیمانی
NIMALOGY:MYTH OF NIMA اسطوره ی نیما
٢
افسانه
افسانه
ویژه نامه نیما که از آبان ١٣٥٨ در روزنامه بامداد ,در تهران آغاز شده بود با انتشار مقاله کلیدی اسطوره ی نیما در روز یکشنبه شانزدهم دیماه ١٣٥٨,شماره ١٩٩ ,صفحه ٧ به پایان رسید .در این جا به بهانه ی زادروز نیما روز آمد بخش های این مقاله ی بلند همراه مقاله دیگرم : ماخ اولا فریاد شکسته ی رهایی ,مندرج در همان ویژه نامه
چهار شنبه ٢٨ آذ ر ١٣٥٨منتشر می گردد .هر دو این مقالات بخش هایی از کتاب گاهنامه ی دگرگونی را
تشکیل می دهد که به این قلم درباره شعر و شاعری نیما و دیدگاه های او به زودی منتشر خواهد شد
ف.س
نیما یوشیج با نام علی نوری یا علی اسفندیاری در ٢١ آبان ١٣٧٦/
١٢ ١کتبر ١٨٩٧برابر ١٥ جمادی الاول
در یوش مازندران زاده شد کودکش را در کوه و جنگل و در میان مردم بومی گذراند و سپس در ١٢ سالگی به تهران آمد و با تشویق نظام وفای شاعر کار شعر را جدی گرفت و در ١٢٩٩ اولین منظومه اش را با سرنام قصه ی رنگ پریده نوشت و در سال بعد ١٣٠٠ منتشر کرد
من ندانم با که گویم شرح درد
قصه ی رنگ پریده خون سرد
زادن شاعر,زادن شعر بود .در قصه ی رنگ پریده شاعر,واقعیت را با تمامی تازگی ارایه می دهد و گاه اسیر رومانتیزم باب روز می شود .این شعر در شهر نوشته شده و هنوز شاعر را به بهره برداری از عوامل طبیعت نکشانده است . فرم شعر مثنوی است که در آن نیمی رومانتیک جوان عاشق شده و از شادمانی بی نصیب گشته است اما نگران آنست که خلق از کارش نفرت داشته باشند و از روی پایداری دوستی و یاری خاق را می ستاید .قصه ی رنگ پریده,نه در زبان و نه در فرم حتا نمی تواند نقطه ی آغازی باشد و شاعر جست و جو گر به راه خود ادامه می دهد و تنها آن را به شکل آغاز تاریخی کارنامه ی خود به دست می دهد
در سال ١٣٠٠/١٩٢١ نیما منظومه ی افسانه را ارایه می دهد و به شاعر افسانه مشهور می شود .افسانه نیز بیانی رومانتیک ,از شاعری مایوس و سر خورده اما نو دارد و مبدا ی شعر امروز میشود و مورد تقلید شاعران دیگر و هم از این روی شاعر افسانه ,پدر شعر نو نام می گیرد
این زبان دل افسردگان است
نه زبان پی نام خیزان
گوی در دل نگیرد کسش هیچ
ما که در این جهانم سوزن
حرف خود را بگیریم دنبال
اهمیت افسانه که بار ها مورد نقد و نظر قرار گرفته است ,در زنده بودن ,حساسیت و تصویر گرایی شاعرانه است که در قالب های سنتی بی مانند است و حتا با زبان و نحوه ی بیان آن ها که همزمان نیما ,قالب ها را می شکنند اما چیزی تازه تر از شعر کلاسیک نمی گفتند ,تفاوت چشمگیر دارد و ظرفیت های جدیدی را در شعر و روش نگرش نیمایی ارایه می دهد .اما شاعر چند سال بعد در نامه ی ٢٠ مهر ١٣٠٩ می نویسد
من نه مثل موسه عشق می ورزم ,نه حس لامارتین را دارا هستم که مرا در آن عشق اول جوانی باشد و از سادگی بیشتر ناشی می شود .اما نیما با این ها همه عشق را مظهر ایده الزم نمی داند و تخیل را نهاد شخصیت هنرمند به نظر می آورد که به والایی ادبیات منتهی می گردد .
در ان دوران نیما به علت ذهن رویت گرا و قصه پردازش و دید گاه های اجتماعی اش چند منظومه ی دیگر نیز می نویسد تا آن "شعر مادی و صوری " خود را عر ضه کند .محبس ١٣٠٣ اولین ندای مبارزه ی ادبی و منظومه ی اجتماعی است. کتاب فریاد ها ١٣٠٥ شامل خانواده ی سرباز و امید مادر است .خانواده ی سرباز نیز نماینده ی چهره ی نیمی اجتماعی و منظومه پرداز است و فراز و نشیب ویژه ی تجربه ی نخستین شاعر را دارد .نیما این منظومه را زیر تاثیر حکایت سرباز های گرسنه ی قفقاز در زمان امپراتوری نیکلای روس می نویسد .
حکایت که بعد ها با منظومه ی خانواده ی سرباز به چاپ می رسد ١٣٥٣ مجموعه یی از طنز ها ,حکایت پردازی ها و سنت گرانبهای نیمایی است که در ریشه یابی انقلاب ادبی نیما ,راه طی شده ی قدیمی را نشان می دهد .حکایت تفننی است به سبک کهن یا داستانهایی به شعر که آبشخور در نوروز نامه ی خیام ,تورات , تاریخ ایران باستان و قهرمان های سده دل و مشهور انگاسی و گاچبی,روستا های مازندران ,و محل های دیگر شمال دارد .حکایت همچنین پرداخت نیما را به طنز نشان می دهد خاصه در قطعه ی میرداماد:...
١٢ ١کتبر ١٨٩٧برابر ١٥ جمادی الاول
در یوش مازندران زاده شد کودکش را در کوه و جنگل و در میان مردم بومی گذراند و سپس در ١٢ سالگی به تهران آمد و با تشویق نظام وفای شاعر کار شعر را جدی گرفت و در ١٢٩٩ اولین منظومه اش را با سرنام قصه ی رنگ پریده نوشت و در سال بعد ١٣٠٠ منتشر کرد
من ندانم با که گویم شرح درد
قصه ی رنگ پریده خون سرد
زادن شاعر,زادن شعر بود .در قصه ی رنگ پریده شاعر,واقعیت را با تمامی تازگی ارایه می دهد و گاه اسیر رومانتیزم باب روز می شود .این شعر در شهر نوشته شده و هنوز شاعر را به بهره برداری از عوامل طبیعت نکشانده است . فرم شعر مثنوی است که در آن نیمی رومانتیک جوان عاشق شده و از شادمانی بی نصیب گشته است اما نگران آنست که خلق از کارش نفرت داشته باشند و از روی پایداری دوستی و یاری خاق را می ستاید .قصه ی رنگ پریده,نه در زبان و نه در فرم حتا نمی تواند نقطه ی آغازی باشد و شاعر جست و جو گر به راه خود ادامه می دهد و تنها آن را به شکل آغاز تاریخی کارنامه ی خود به دست می دهد
در سال ١٣٠٠/١٩٢١ نیما منظومه ی افسانه را ارایه می دهد و به شاعر افسانه مشهور می شود .افسانه نیز بیانی رومانتیک ,از شاعری مایوس و سر خورده اما نو دارد و مبدا ی شعر امروز میشود و مورد تقلید شاعران دیگر و هم از این روی شاعر افسانه ,پدر شعر نو نام می گیرد
این زبان دل افسردگان است
نه زبان پی نام خیزان
گوی در دل نگیرد کسش هیچ
ما که در این جهانم سوزن
حرف خود را بگیریم دنبال
اهمیت افسانه که بار ها مورد نقد و نظر قرار گرفته است ,در زنده بودن ,حساسیت و تصویر گرایی شاعرانه است که در قالب های سنتی بی مانند است و حتا با زبان و نحوه ی بیان آن ها که همزمان نیما ,قالب ها را می شکنند اما چیزی تازه تر از شعر کلاسیک نمی گفتند ,تفاوت چشمگیر دارد و ظرفیت های جدیدی را در شعر و روش نگرش نیمایی ارایه می دهد .اما شاعر چند سال بعد در نامه ی ٢٠ مهر ١٣٠٩ می نویسد
من نه مثل موسه عشق می ورزم ,نه حس لامارتین را دارا هستم که مرا در آن عشق اول جوانی باشد و از سادگی بیشتر ناشی می شود .اما نیما با این ها همه عشق را مظهر ایده الزم نمی داند و تخیل را نهاد شخصیت هنرمند به نظر می آورد که به والایی ادبیات منتهی می گردد .
در ان دوران نیما به علت ذهن رویت گرا و قصه پردازش و دید گاه های اجتماعی اش چند منظومه ی دیگر نیز می نویسد تا آن "شعر مادی و صوری " خود را عر ضه کند .محبس ١٣٠٣ اولین ندای مبارزه ی ادبی و منظومه ی اجتماعی است. کتاب فریاد ها ١٣٠٥ شامل خانواده ی سرباز و امید مادر است .خانواده ی سرباز نیز نماینده ی چهره ی نیمی اجتماعی و منظومه پرداز است و فراز و نشیب ویژه ی تجربه ی نخستین شاعر را دارد .نیما این منظومه را زیر تاثیر حکایت سرباز های گرسنه ی قفقاز در زمان امپراتوری نیکلای روس می نویسد .
حکایت که بعد ها با منظومه ی خانواده ی سرباز به چاپ می رسد ١٣٥٣ مجموعه یی از طنز ها ,حکایت پردازی ها و سنت گرانبهای نیمایی است که در ریشه یابی انقلاب ادبی نیما ,راه طی شده ی قدیمی را نشان می دهد .حکایت تفننی است به سبک کهن یا داستانهایی به شعر که آبشخور در نوروز نامه ی خیام ,تورات , تاریخ ایران باستان و قهرمان های سده دل و مشهور انگاسی و گاچبی,روستا های مازندران ,و محل های دیگر شمال دارد .حکایت همچنین پرداخت نیما را به طنز نشان می دهد خاصه در قطعه ی میرداماد:...
ادامه دارد
No comments:
Post a Comment