A*SH*N*A:SHAMLU & FERDOSI

شاملو و  فردوسی

در هجدهم فروردین‌ماه ۱۳۶۹ به دعوت مرکز پژوهش و تحلیل مسائل ایران سیرا (CIRA)جلساتی در دانشگاه" برکلی کالیفرنیا" برگزار شد که 
ا در این سخنرانی شاملو در باره" گئومات مغ "که بر پایه‌ی کتیبه داریوش، خود را به دروغ" بردیا"، برادر مقتول" کمبوجیه "نامیده و شورشی را علیه "داریوش" رهبری کرده بود، می‌گوید:
«حقیقت این است که اصلاً "گئومات "نامی در میان نبوده‌است. "بردیا "از غیبت "کمبوجی"ه و اشراف توطئه‌چی درباری استفاده می‌کند و قدرت را به دست می‌گیرد و بی‌درنگ دست به انقلاب اجتماعی می‌زند.»

شاملو در باره‌ی "ضحاک" می‌گوید:

«"ضحاک" در دوره‌ی سلطنتش که در دوره‌های سلطنت "جمشید و فریدون "قرار داشته ،زمانی که طبقات اجتماعی به هم ریخته بوده‌است. "حضرت فردوسی "در بخش پادشاهی "ضحاک" از اقدامات اجتماعی او چیزی بر زبان نیاورده، و به همین اکتفا کرده‌است که او را پیشاپیش محکوم کند و در واقع بدون اینکه موضوع را بگوید و حرف دلش را بر دایره بریزد، حق "ضحاک "بینوا را گذاشته کف دستش دو تا مار روی شانه‌هایش رویانده...»

شاملو بر این باور بود که "ضحاک" با رهبری توده‌های مردم، علیه نظام طبقاتی جمشید قیام کرده‌است...او می‌گوید:

«ضحاک فردوسی درست همان" گئومات "غاصبی است که" داریوش "از "بردیا "ساخته بود... می‌بینید دوستان، که حکومت "ضحاک "افسانه‌ای با "بردیای" تاریخی را ما به غلط و به اشتباه مظهری از حاکمیت استبدادی و خودکامگی و ظلم و جور و بیداد فردی تلقی کرده‌ایم. به عبارت دیگر شاید تنها شخصیت باستانی خود را که کارنامه‌اش به شهادت کتیبه بیستون و حتی مدارکی که از خود شاهنامه استخراج می‌توان کرد سرشار از اقدامات انقلابی توده‌ای است، بر اثر تبلیغات سوئی که فردوسی بر اساس منافع طبقاتی و معتقدات شخصی خود برای او کرده به بدترین وجهی زیر سوال می‌بریم و آنگاه "کاوه آهنگر" را مظهر انقلاب توده‌ای به حساب می‌آوریم. درحالی‌که "کاوه "در تحلیل نهایی عنصری ضد مردمی است.»

شاملو هم‌چنین تصویرسازی‌های فردوسی از "کاوه آهنگر" را نادرست برمی‌شمرد و" کاوه "را فردی ضدانقلابی و در مقابل توده‌های مردم برمی‌شمرد...!

متن کامل سخنرانی در کتاب جمعه